Anlamsız olan bu ses bir uğultu şeklinde oluşur, bu sesi şekillendiren yerler ise üst bölgelerde bulunan yutak dil yanak içi, yumuşak damak ağız içi boşluğu geniz boşluğu ve dudaklardır. Şekillendirme bölgesinde, gırtlakta oluşan bu kaba ses, konuşma hitabet, şarkı olarak şekillenir. Sesin yükseltilip alçaltılması, titreşimin değiştirilmesi, hem gırtlak hem de üst seviyelerdeki yapıların dengeli bir çalışması ile mümkün olabilmektedir.
Ses Nasıl Meydana Gelir
Ses tellerinde kaba sesi oluşturan bu fonksiyon, birbirine temas eden iki adet ses telinin belli bir gerginliğinin olması ve bu gergin telleri titreştirecek güçte bir hava akınının olması ile mümkündür. Bu hava akımı, alt hava yolları denen akciğer havasının yukarı doğru gerek göğüs duvarı adaleleri, gerekse diyaframın işlevi ile basılması ve bu hava akımı her iki ses tellerinin arasından yukarı çıkarken ses tellerinin titreşmeleri ile ortaya çıkmaktadır.
Ses Kısıklığı Hangi Durumlarda Oluşur
Ses kısıklığı veya sesin oluşamaması gözden geçirilecek olursa, öncelikle ses tellerinin kendi yapısındaki değişiklikler öncelik taşır. Ses tellerini örten ve mukoza denen örtünün hastalıkları en çok görülen sebepleri oluşturur. Bu örtü dokusunun enfeksiyonlarla ve çeşitli nedenlerle olan uyarılarla (sigara dumanı, toz, duman, kimyasal maddeler) olan şişmeleri, kalınlaşmaları, her zaman ses kısıklığına sebep olur. Akut ve kronik larenjitler, ses teli ödemleri, ses tellerinin aşırı zorlanarak kullanılmaları, boğazı kazıyarak temizleme isteği, zorlayarak balgam çıkarma işlemleri genellikle ses kısıklığı ile sonuçlanır.Bu olayların devam etmesi ile,ses telleri üzerinde kistler polipler, kalınlaşmalar, meydana gelir. Bu durumlarda ses kısıklığı devamlı hal alır. Ses tellerinin kötü huylu tümörleri yine hiç geçmeyen ses kısıklıklarına sebep olur. Kanserler bu grupta yer alırlar.
Ses kısıklıkları,ses tellerini hareket ettiren sinirlerin yapılan bazı cerrahiler sırasında hasar görmesi ile de ortaya çıkabilir. Bu cerrahinin başında tiroid(guatr) cerrahisi gelmektedir. Ayrıca göğüs boşluğu içerisinde ve boyunda gerçekleşen bazı ameliyatlarda bu sinirler hasar görebilir.Daha az olarak, guatr bezinin az çalışması (hipotiroidi) ve otoimmun bazı hastalıklar(bağışıklık sistemi ile ilgili) ve kafa içinde gelişen bazı hastalıkları da bu arada düşünmek gerekir. Bunların dışında organik bir sebebe bağlanamayan ve kişinin ruhi yapısı nedeni ile ilgili istemli ses oluşturmama durumunu da göz ardı etmemek gerekir,bu kişilerde bu iki durumu ayırt etmek gereklidir.
Ses Kısıklığı Tanısı Nasıl Konur
Ses kısıklığının tanısında öncelikle ses tellerinin incelenmesi şarttır. Bu inceleme,ses tellerini gösteren endoskopik sistemlerle yapılır.Ayrıca ses tellerinin tam olarak titreşimlerini gösteren ve kayıt yapma imkanı sağlayan stroboskopik incelemede tanının bir parçasıdır. Bu tetkiklerle kaba ses oluşturan bu organımızdaki bozukluk açık bir şekilde ortaya konur.Bu da bize tedavinin planlanmasının yolunu açar.
Ses Kısıklığı Tedavi Edilebilir Bir Hastalıktır
İltihabi bir neden,uygun antibiyotik,ödem çözücüler,ses istirahati gerektirebileceği gibi ses tellerindeki kitlelerde cerrahi ön plana çıkar.Tümöral bir gelişim mutlaka biyopsi gerektirecektir.
Ses tellerinin birbirine yaklaşmadaki sorunlar ise buna sebep olan hastalıkların araştırılmasını gerektirir,bunun yanı sıra da hastaya kullanabileceği bir sesi kazandırmaya yönelik çalışmayı gerekli kılar.Bazı hallerde sayılan bu tedavi yaklaşımlarının dışında ses terapisi ile de ses kısıklıkları tedavi edilmektedir.Özellikle çocukluk çağında sesini aşırı kullanan çocuklar ile yetişkinlerde görülen ses teli nodülleri ses terapisi ile sesi hastaya yeniden kazandırabilmektedir. Ses sanatçılarının seslerinin analizleri yapılarak kullanabileceği en uygun ses aralığını saptamak hem iyi bir icra yapmasının yolunu açar hemde aşırı ses telini zorlaması nedeni ile oluşabilecek polip ve ses teli nodüllerinin oluşmasını önlemektedir. Bunların dışında kronik sinüzit, allerjik nezle gibi devamlı geniz akıntısı yapan sebeplerin yanında yine boğazda takılma hissi yapan ve boğazı temizleme ihtiyacını ortaya çıkaran mideye ait reflü hastalığı, son yıllarda ses kısıklığının sebepleri arasında önemli bir yere sahip olmuştur.
Sonuç Olarak
Ses kısıklığı hafife alınmamalıdır.Bu durum basit bir enfeksiyon sonucu olabileceği gibi çok ciddi bir tümöral hastalığın belirtisi de olabilir. Bugün pek çok yöntemlerle tıbbi veya cerrahi yahut ses rehabilitasyonu ile ses kısıklıkları çok iyi bir şekilde tedavi edilmektedir. Kullanılan modern cihazlarla ses tellerinin tam olarak incelenmesi yapılabilmekte, bunun sonucu olarakta deneyimli uzmanlar tarafından tedaviside son derece başarılı bir şekilde yapılmaktadır.