Terleme, insan vücudunun ısı ayarlaması için doğal bir olaydır. Terleme vücudumuzda sempatik sinirler aracılığıyla oluşmaktadır. Normalde vücut metrekaresi başına dakikada 1 mililitre ter salgılanırken bazı kişilerde bu miktar 40 katına kadar çıkabiliyor. İşte bu durum hiperhidroz yani aşırı terleme olarak nitelendiriliyor. Aşırı terleme nüfusun % 1 kadarını etkilemektedir.
Sosyal yaşantımıza etkileri nelerdir?
Koltuk altında, el ve ayaklarda meydana gelen aşırı terleme kişilerin özel ve sosyal yaşamını olumsuz etkileyerek sorunlara neden olabilir. Kişiler bu ıslaklık ile başa çıkabilmek için koltuk altlarına sıvı emici kumaşlar ve petler kullanmakta ya da sık sık kıyafet değiştirmek zorunda kalıyor. Aşırı terleme hem özel yaşamda hem de profesyonel iş yaşamında ciddi sosyal problemlere yol açabilmektedir. Hiperhidrozun yaşam kalitesi üzerinde yarattığı negatif etki ciddi hastalıklarla mukayese edilebilecek düzeydedir.
Başka fiziksel rahatsızlıklara neden olur mu?
Yoğun ter deride maserasyona (dokunun sıvı içinde kalarak yumuşaması) ve sekonder mikrobik enfeksiyonlara da yol açabilir. Ayrıca aşırı terleme belirtileri ciddi duygusal ve sosyal problemlere yol açabilir.
Aşırı terlemenin sınıflandırılması ve nedenleri nelerdir?
Hiperhidroz, primer veya sekonder olmak üzere 2 gruba ayrılabilir.
* Nedeni bilinmeyen (Primer) hiperhidroz
Vücudun her iki tarafında, günlük aktiviteleri etkileyen, en az haftada bir kez olan, 25 yaşından önce başlayan, uyku ile geçen ve bazı olgularda ailesinde benzer yakınmaya sahip bireyler olan hiperhidroz olguları primer yani nedeni bilinmeyen olarak kabul edilir. Ancak toplum yaşamında kişilere sorun oluşturan hiperhidroz olgularının hemen hemen tümü nedeni belli olmayan yani idiopatik primer hiperhidroz olgularıdır. Çoğunlukla avuç içi, ayak tabanı veya aksiller bölgeyi etkiler.
*Sekonder Hiperhidroz
Diğer gruba göre daha sık görülmektedir. Genellikle bir veya birkaç yere lokalizedir. Çeşitli sistemik hastalıklara ikincil olarak ortaya çıkabilir (Stres, tiroid bezinin aşırı çalışması, böbrek üstü bezi hastalıkları, menopoz, hipoglisemi, şişmanlık, bazı kanserlerin tedavisinde kullanılan ilaçlar ve hormonlar). Tedavisi altta yatan hastalığa yönelik olmalıdır. Kişilerde bazen yapısal olarak da aşırı terleme görülebilir.
En çok vücudun hangi noktalarında görülür?
* El (palmar)
Aşırı terlemenin en sık görüldüğü yerlerdendir. Eller vücudumuzun diğer kısımlarına göre sosyal ve profesyonel yaşantımızda önemli yer tutmaktadır. Bu nedenle aşırı terlemesi olan kişiler iş ve sosyal yaşamlarında kendilerini sınırlayan ve çekingen olan kişiler olurlar. El sıkmaya çekinirler. Sosyal ilişkiden uzaklaşabilirler. Birçoğunda terleme ile beraber elde soğuklukta bulunabilir.
* Koltuk altı (axillary)
Kendini zaman zaman elbiseye iz bırakabilecek kadar gösterebilen bir durumdur.
* Ayak (plantar)
Ayak terlemesi sık görülmekle beraber genelde kapalı kaldığından sorunsuz olarak yaşama devam edilebilmektedir.
* Yüz (facial)
Alından başlayan ve bütün yüzü kaplayan yoğun terleme şeklidir. Başkaları tarafından sinirli ve sıkılgan olarak algılanır.
*Genel (general)
Bazı kişiler yukarıda saydığımız terleme tiplerinden birkaçından yakınabilirler. Terleme aniden ortaya çıkabilir ve devam eden bir karakteri mevcuttur. Genellikle sıcak sezonlarda soğuk sezonlara göre daha belirgindir.
Aşırı terleme hangi durumlarda ortaya çıkar?
Gebelik, menopoz, alkol, kahve, çay, baharatlı gıdaların kullanımı gibi durumlarda terlemenin arttığı bilinir. Bunun dışında Parkinson hastalığı, şeker hastalığı, hipertiroidi, kalp krizi, bazı kanser türleri, bazı içsalgı bezi hastalıkları ve koma gibi durumlarda da terleme artar. Bahsedilen hastalıklarda görülen hiperhidroz, esas hastalığın eşlikçisi, sonucu veya belirtisi olabilir.