Ne test edilmektedir?

Epstein-Barr virus (EBV) antikor testleri, yakın zamanlı veya eski EBV enfeksiyonu tanısı koymaya yardımcı olmak için istenen testler grubudur. EBV, herpes (uçuk) virüsü ailesindendir. Tükrükle geçen virüs çok sık görülen bir enfeksiyona neden olmaktadır. Virüse maruziyetten sonra birkaç haftalık bir kuluçka dönemi mevcuttur. EBV daha sonra bir akut primer enfeksiyon, ardından enfeksiyonun geçtiği ve “uyuduğu”  latent dönemlerin oluşmasına neden olur. Latent EBV yaşamının geri kalan bölümünde gizli kalır, ara ara yeniden aktif hale geçmesine rağmen hastanın bağışıklık sistemi önemli oranda risk altında değilse az sayıda soruna neden olur.

Çocukların çoğu EBV ile enfekte olmalarına rağmen enfeksiyonun şiddetli olduğu zamanlarda bile az sayıda (veya hiç) hastalık belirtisi göstermektedir. Ancak, başlangıçtaki enfeksiyon ergenliğe kadar geciktirildiğinde enfekte olanların yaklaşık % 35-50’sinde  EBV, enfeksiyöz mononükleoza neden olmaktadır. Mononükleoz yorgunluk, ateş, boğaz yangısı, lenf (akkan) düğümleri şişliği dalak ve bazen karaciğer büyümesiyle ilişkilendirilen bir hastalıktır. Bu hastalığa yakalanmış olanlar ilk enfeksiyon iyileşmeden bir veya 2 ay öncesine kadar  genellikle hastalık belirtileri göstermektedir.

Mononükleoz tanısı hastalık bulguları, tam kan sayımı  ve mononükleoz testiyle (heterofil antikor testi) ile tanı konur. Mononükleoz hastalarının belli bir yüzdesinde, özellikle çocuklarda geçerli olmak üzere mononükleoz testi negatif çıkacaktır.  Bu  hastaların yakınmalarının halen geçirdikleri EBV virüs enfeksiyonuna bağlı olup olmadığını belirlemek için EBV antikorlarından yararlanılabilir.

EBV’yi diğer hastalıklardan ayırt etmek önemli olabilir. Örneğin mononükleoz hastalarının büyümüş dalakları yırtılmaya karşı dayanıksızdır. Mononükleoz hastaları dalak yırtılması tıbben acil bir duruma yol açabildiğinden enfeksiyon geçtikten sonra haftalar veya aylar içinde temas sporlarıyla uğraşmamalıdır. Bir viral hastalık belirtileri olan gebe kadınlarda, bebeği olumsuz etkilediği gösterilmemiş olan birincil EBV enfeksiyonuyla gebelik sırasında komplikasyonlara neden olabilen ve fetüse (cenine) zarar verebilen sitomegalovirüs (CMV), herpes simpleks virüsü, veya toksoplazmoz enfeksiyonu birbirlerinden ayırt edilebilmelidir. EBV’nin ekarte edilmesi ve hastalık belirtileri için başka nedenlerin araştırılması da önemli olabilir. Örneğin, streptokoksik boğaz enfeksiyonu olan hastaların belirlenmesi ve antibiyotiklerle tedavi edilmesi gerekir. Hastada mononükleoz yerine streptokoksik boğaz enfeksiyonu veya aynı zamanda her ikisi birden mevcut olabilir.

Birkaç çeşit EBV antikoru mevcuttur. Bu antikorlar birkaç farklı Epstein-Barr virüsü antijenine karşı oluşan bağışıklama yanıtı olarak vücut tarafından oluşturulan proteinlerdir. Viral kapsit antijenine (VCA) karşı IgM ve IgG antikorlarını, erken evre D antijenine (EA-D) karşı IgG antikorlarını ve hücre çekirdeği antijenine (EBNA) karşı oluşan  antikorları oluşturur. Bir birincil EBV enfeksiyonu sırasında bu EBV antikorlarının her biri kendi başlarına bağımsız olarak kendi zaman takvimlerine göre ortaya çıkarlar. İlkin  VCA-IgM antikoru ortaya çıkar, 4-6 hafta sonra kaybolma eğilimi gösterirler. VCA-IgG antikoru en yüksek düzeyine 2-4. haftalarda ulaşır, daha sonra yavaşça azalır ve yaşam boyu sabit düzeylerde kalır . EA-D antikoru bir akut enfeksiyon dönemi sırasında ortaya çıkar ve daha sonra 3-6 ay içinde kaybolmaya başlamasına karşın EBV enfeksiyonu geçtikten birkaç yıl sonrasına kadar enfeksiyon kapmış olanların yaklaşık % 20 kadarında EA-D antikorları ölçümlenebilir düzeylerde olmayı sürdürecektir. EBNA antikoru genellikle akut enfeksiyon geçmeden kaybolmaz. İlk enfeksiyon ortaya çıktıktan yaklaşık 2-4 ay sonra gelişimini tamamlamakta ve yaşam boyu sebat etmektedir.  Bu EBV antikor testlerinin kombinasyonunu kullanarak doktor, EBV enfeksiyonunu saptayabilir, eski, yakın zamanlı veya halen geçirilmekte olan bir enfeksiyonun varlığını belirleyebilir.

Nasıl kullanılır?

Hastalık belirtileri göstermemenize rağmen mononükleoz tanısı koymaya yardımcı olmak için Epstein-Barr Virüsü (EBV) antikorları kullanılmaktadır. Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (The Centers for Disease Control and Prevention [fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”][CDC])  aşağıdakilerin istenmesini önermektedir.

• Viral kapsit antijeni (VCA)-IgM, VCA-IgG ve D erken evre antijeni (EA-D) – şuanda veya yakın zamanda geçirilmiş enfeksiyonu saptamak için
• VCA-IgG ve  Epstein Barr nükleer antijeni (EBNA) – öncel enfeksiyonu saptamak  için

Viral hastalık belirtileri olan gebe kadınlarda EBV ve benzer bulgulara neden olan başka patolojik durumları ayırt etmeye yardımcı olmak için CMV, toksoplazma ve başka enfeksiyonlarea ait testlerle (bir TORCH taramasının bileşeni olarak) birlikte bu EBV antikorlarının belirlenmesi de istenebilir. Ara sıra, test sonucunun zamanla negatifken pozitif olup olmadığını belirlemek veya antikor düzeylerindeki değişiklikleri,  yükselmekte veya düşmekte olup olmadıklarını anlamak için ilk testten 2-4 hafta sonra EBV antikor testleri tekrarlanabilir.

Hastanın daha önce EBV enfeksiyonuna yakalanıp yakalanmadığı  veya birincil EBV enfeksiyonuna eğilimli olup olmadığını belirlemek için asemptomatik hastada A VCA-IgG testi ve ara sıra EBNA testi istenebilir. Bu yaklaşım rutin olmamakla birlikte bier ergen hasta veya  bağışıklık sistemi baskılanmış olan hasta mononükleoz hastasıyla yakın temasa geldiğinde bu testler istenebilir.

Ne zaman istenir?

Mononükleozu düşündüren hastalık belirtileriniz olmasına rağmen mononükleoz test sonucu negatifse, bir gebe kadında soğuk algınlığına benzer hastalık belirtileri var ve doktor bu belirtilerin EBV veya başka bir mikropla ilişkili olup olmadığını belirlemek isterse EBV   antikorlarının araştırılmasını  belirlenmesi isteyebilir. Olası bulgular ve belirtiler :

• Yorgunluk
• Ateş
• Boğaz yangısı
• Şişmiş lenf bezleri
• Bazen dalak ve/veya karaciğer büyümesi

Doktorunuz, önceden EBV enfeksiyonununa yakalanıp yakalanmadığınızı belirlemek için VCA-IgG ve EBNA testlerini isteyebilir.  Doktor antikor konsantrasyonlarını izlemek istediğinde veya ilk test negatif olmasına rağmen doktorunuz yine de hastalık belirtileriniizn EBV’ye ait olduğundan kuşkulandığında bazen testler tekrarlanabilir.

Test sonucu ne anlama gelir?

VCA-IgM antikorlarına sahipseniz halen veya çok yakın zamanda EBV enfeksiyonu geçirme olasılığınız mevcuttur. Ayrıca mononükleoz bulgularınız da mevcutsa mononükleoz testiniz negatif çıksa bile size yüksek ihtimalle mononükleoz tanısı konacaktır. VCA-IgG ve  EA-D IgG testi de pozitifse EBV enfeksiyonuna halen veya yakın zaman yakalanmış olma ihtimaliniz çok yüksektir.

VCA-IgM negatif, diğer testler ve bir EBNA antikor testi pozitifse önceden bir EBV enfeksiyonu geçirmiş olabilirsiniz. Hastalık belirtileri göstermiyorsanız (asemptomatikseniz) ve VCA-IgG, test sonucunuz negatifse daha önce EBV’ye maruz kalmadığınız gibi aynı zamanda enfeksiyona karşı da savunmasızsınız. Genellikle yükselen VCA-IgG düzeyleri aktif EBV enfeksiyonuna işaret ederken azalan konsantrasyonlar geçmekte olan yakın zamanlı bir enfeksiyonu gösterebilmektedir. Mevcut antikor miktarı enfeksiyonun şiddet derecesi veya süresiyle  ilişkili olmadığından EBV antikor konsantrasyonlarını yorumlarken dikkat edilmelidir. Yaşamınızın geri kalan bölümünde yüksek VCA-IgG  düzeyleri sebat edebilir.

Sonuçlar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?

EBV enfeksiyonunun erken döneminde ortaya çıkan en azından iki başka antikor da mevcuttur. Bunlar EBV viral kapsit antijenine karşı (EBV VCA-IgA) oluşan IgA antikoru ve EBV erken evre kısıtlı antijenine (EA-R IgG)  karşı oluşanIgG antikorudur. EBV tanısal çalışmasının bir bölümü olarak bu antikorları test etmek mümkün olmasına rağmen nadiren buna gerek duyulmaktadır.

Mononükleozun en sık görülen komplikasyonu dalak yırtılmasıdır. EBV’nin diğer olası komplikasyonları boğaz şişliği nedeniyle zorlu solumayla birlikte, streptokoksik boğaz enfeksiyonu ve nadiren deri döküntüleri, pankreatiti, kasılma nöbetleri ve/veya ensefaliti içerir. EBV , ayrıca Burkitt lenfoması ve nazofarengeal karsinom gibi seyrek görülen birkaç kanser formuyla ilişkili olup gelişmelerinde rol oynayabilir.

HIV/AIDS hastalarında veya organ nakli yapılanlarda olduğu gibi hastanın bağışıklık sistemi baskılanmadıkça virüsün yeniden aktif hale gelmesi nadiren gözlenir. Bu hastalarda birincil enfeksiyonlar daha ağır geçebilir, bazıları ise kronik  EBV ile ilişkili hastalık belirtileri geçirebilir.

 [/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]