Tromboz terimi kan damarlarında pıhtılaşmadan (trombus) kaynaklı tıkanmayı ifade eder. Alt bacak ve pelvik damarlar genelde en sık etkilenen bölgelerdir. Kan pıhtısı yüzey damarlarda (varicose damarlar) oluşunca genelde zararsızdır. Bacakların deri damar sistemindeki risk oldukca buyuktur. Pıhtı sonra kan dolaşımında kalbe doğru ilerler ve pulmoner arterleri tıkar (pulmoner arter embolizmi) bu nedenle ani koroner stres ve kalp durmaları tehlikesine sebep olur.
Trombus kalp ventrikul ve arterlerinde de oluşabilir. Arterial fibrilasyon kalpte pıhtı oluşumu risk faktörüdür.
Tromboz ne kadar yaygındır?
Her yıl 1000 kişiden 3’ünün ilk kez tromboz oluşturduğu tahmin ediliyor. Etkilenmiş kişilerin dörtte üçü 8 yıl içinde ikinci trombozu geliştiriyor ve erkekler arasında kadınlara oranla yaklaşık dört kat daha düşük.
Tromboz oluşumunu neler tetikler?
Trombozların oluşumu kompleks bir yapıdır ve pek çok faktör tarafından etkilenir. Yaşam tarzı (spor yapmak, sigara içmek…) beslenme ve ilaç kullanımı ve genetik kalıtım önemli rol oynar. Uzun süreli oturmalardan kaynaklı kan akışının yavaşlaması ve ciddi dehidrasyon (su kaybı),Örneğin uzun uçuşlar süresince, tromboz oluşum tehlikesini arttırır.
Kimler risk altındadır?
Yaşamını genetiksel yatkınlığına göre ayarlamayan herkes risk altındadır. Örneğin: olumsuz genetik yatkınlığı olan birinin tromboz riski 80, düşük yapma riski normal populasyondan 3 kat daha fazladır. Sigara içmek risk faktorunu 35 kat arttırır. Aynı anda gebelik önleyici ilaç almak ve sigara içmek riski normal populasyona oranla 150 kat arttırır.
Tromboz nasıl önlenir?
Trombozun en iyi önlenme şekli yaşam tarzının bireysel olarak düzenlenmesidir. Bu da kişiden kişiye değişir. Hayatı boyunca sigara içmiş ve hiç hastalanmamış biri mi yoksa tüm yaşamını sağlıklı geçiren birinin mi daha erken öleceğini kimse bilemez. Sır genlerimizde gizlidir. Dayanıklılık ve zayıflık ile ilgili bilgi edinmek bile bize yaşam tarzımızın nasıl düzenlenmesi gerektiğiyle ilgili bilgi verir.Üç noktalarda tromboz antikoagulant (heparin, asetilsalsilik asit) alımı ile önlenebilir.
Genetik test neden kullanışlıdır?
THROMBOgen genetik testi genetik yatkınlığınızla birlikte tromboz gelişim riskinizi belirler. Bu bilgi ile kişiler kendi risklerini belirlerler ve yaşam tarzı ve beslenmelerini ona göre düzenlerler. Ayrıca kişiler riskin azaltılması için neler yapılıp nelerden uzak durulacağı ile ilgili de bilgi edinmiş olurlar.
Kimler test edilmelidir?
Aşağıdaki kriterleri sağlayan hastalar risk altındadır ve Thrombogen genetik testini yaptırabilirler:
•50 yaşın altında herhangi bir tromboz oluşturmuş hastalar
•Ailede tromboz yaygınlığı
•Alışılmışın dışındaki bolgelerde tromboz gelişimi (mesenterik tromboz, serebral tromboz, retinal tromboz)
•Oral doğum kontrol hapları almadan önce, hamilelikten önce ailesinde tromboz geçmişi olan kişiler ameliyattan önce
•Tekrarlanan düşüklerde
•Erken arterosikleroz durumunda
Hangi genler test edilir?
Tromboz gelişiminde 3 genin önemi vardır. Kanın pıhtılaşma aşamasında farklı aşamalarda etkilerini gösterirler.