Genç kadınlarda; adet düzensizliği, kısırlık, aşırı kilo alma, aşırı tüylenme gibi belirtilere sahip olan polikistik over, kontrol edilebilir bir hastalıktır. 
Polikistik over sendromu, kadınlarda genç yaşlarda görülmeye başlayan ve birçok rahatsızlığa yol açan, ciddi bir problemdir. Adet düzensizliği, kısırlık, şeker hastalığı, aşırı tüylenme, saç dökülmesi, aşırı kilo alma, cilt problemleri ve depresyon gibi sorunlara neden olur.
Halk arasında, hormon hastalıklarının kadının evliliğiyle ortadan kalkacağı düşünülür. Oysa polikistik over tedavi edilmediği taktirde, kısırlığın yanı sıra overlerin yani yumurtalıkların kaybına yol açabilir. Polikistik over sendromu, yol açtığı çeşitli sorunlar nedeniyle birçok branşı birden ilgilendiren karmaşık bir hastalıktır.
Belirtileri nelerdir?
- Bir yıl içinde 8 veya daha az sayıda adet görme,
- Düzensiz adet görme,
- Ara kanamalar,
- Kısırlık,
- İleri yaşlarda başlayan akne,
- Aşırı tüylenme,
- Saç dökülmesi,
- Boyun-kasık-koltuk altındaki deride lekelenme,
- Fazla kilo,
- Ani kilo artışı,
- Öğün arası açlık hissi,
- Şeker hastalığı,
- Ailede şeker hastalığı öyküsü,
- Migren,
- Depresyon ve anksiyete.
Eğer bu sorulardan en az 5 tanesine “evet” cevabı veriyorsanız, polikistik over sendromunuz olabilir. En kısa zamanda tıbbi yardım istemelisiniz.
Adet düzensizliği
Polikistik over sendromunun en sık görülen belirtisi olan adet düzensizliği, kadınlarda adet gecikmesi veya adet görememe şeklinde ortaya çıkar. Senede en çok 8 kere adet gören bu kadınların, yumurtlamaları düzensizdir. Düzensiz adet görmenin sonucunda endometrium denen rahim zarı düzensiz olarak kalınlaşır. Endometriumun fazla kalınlaşması ise kanser riskini artırır.
Kısırlık
Yumurtanın yeterince büyümemesi veya yumurtlamanın olmaması sonucunda kısırlık ortaya çıkar. Kısırlık nedeniyle değişik merkezlere başvuran hastaların neredeyse yarısını polikistik over sendromlu kadınlar oluşturur.
Tüylenmede artış
Kadın vücudunda doğal olarak bulunan açık renkli ince tüyler, erkeklik hormonlarındaki dengesizlik nedeniyle koyulaşır ve kalınlaşır. Çoğunlukla göğüs bölgesinde tüylenme, dudakların üstü, çene, kol-bacak ve karın bölgelerindeki tüylerde kalınlaşma ve çoğalma saptanır. İstenmeyen tüylerdeki bu artış, kadınların hemen hepsinde psikolojik sıkıntı yaratır.
Polikistik over hastalarındaki aşırı tüylenmeyi durdurmak için bir yandan ilaç tedavisi uygulanırken, diğer yandan lazer, epilasyon gibi fiziksel yöntemler kullanılır. Ancak tedavisinin başarısı için, hastalara ilaç tedavisinin 6 aydan sonra etkili olacağının bildirilmesi çok önemlidir.
Saç dökülmesi
Polikistik over sendromlu hastalarda hormon değişikliği nedeniyle, saç dökülmesi veya azalması gözlenebilir. Kadınlar için önemli bir kozmetik sorun olan saç dökülmeleri ve azalmalarına karşı ilaç kullanılabilir. Ayrıca polikistik over’i düzeltmek amacıyla kullanılan ilaçlar da saç dökülmesini durdurur.
Kilo artışı
Hastaların büyük bir çoğunluğu, kilo vermek veya kilolarını korumak için ciddi mücadele verir. Şeker ve insülin metabolizmasının bozulmasının sonucu olarak, özellikle bel ve karın bölgesinde, kalçaya göre daha fazla yağ toplanır.
Hastalığın tedavisinde, öncelikle kilo alışını önlemek ve varsa aşırı kiloları vermek yer alır. Bunun için diyet uzmanına başvurularak, basit karbonhidratların tüketiminin düşürüldüğü bir diyet programı uygulanmalıdır. Ayrıca hastalar yaşam tarzlarını değiştirip, mutlaka düzenli egzersiz yapmalıdır.
Cilt-deri problemleri
Genellikle insülin metabolizmasındaki dengesizliğe bağlı olarak boyun, kasık ve koltuk altı bölgelerindeki cildin rengi değişir, siyahlaşmalar ve akneler olur. Lekelenmeleri azaltmak için, ciltteki melanin pigmentini dengeleyen özel kremler kullanılabilir.
Kadınlarda özellikle ileri yaşlarda başlayan akneler, tipik bir polikistik over belirtisidir. Yüzde, çenede, göğüste ve sırt bölgesinde ortaya çıkan akneler, polikistik tedavisi için kullanılan ilaçlarla kontrol altına alınır.
Depresyon-anksiyete
Pokistik over sendromlu hastaların yaşadıkları hormonal bozukluklar, bu bozukluklar sonucu oluşan kozmetik sorunlar ve kısırlık, kadınların hemen hepsinde psikolojik sıkıntılara yol açar. Bu durumun sonucunda, kendilerini toplumdan uzak tutmaya çalışan hastalar, cinsel isteksizlik, suçluluk duygusu ve umutsuzluğu yoğun olarak yaşar.
Tanısı nasıl konulur?
Polikistik over sendromunun tanısı; detaylı fizik muayenesi, over ultrasonu ve kandaki hormon düzeylerinin analizi ile konulur.
Tedavisi nasıl yapılır?
Polikistik over’in tedavisi, düzenli ilaç kullanımı ve sağlıklı beslenme ile yapılır. Tedavi ile yaşam kaliteleri artan hastaların kontrolü, menopoza kadar devam etmelidir.
Polikistik over sendromluların, hastalıklarını kabul etmeleri zordur. Bu nedenle tedavi için, kadın doğumcu ile beslenme ve diyet uzmanı birlikte çalışmalıdır. Çoğu vakada psikolojik destek gerekebilir. Bu tür bir ekip çalışması, hastaları motive eder.
Beslenme tedavisi
Tedavisinde bir diğer önemli nokta da teşhis konulurken, şeker yükleme testinin (OGTT) yapılmasıdır. Teşhis sırasında yapılacak şeker yükleme testi, diyetin daha kolay ayarlanmasını sağlar.
Polikistik over hastalarının tıpkı şeker hastaları gibi üç ara, üç ana öğün olmak üzere, toplam 6 öğün yemek yemelidir. Şekerli gıdalarla, bal, reçel, çikolata, şekerlemeler gibi basit karbonhidratlardan uzak durulmalı, günlük posa miktarı artırılmalı, günlük enerji miktarı sınırlandırılmalıdır.
Polikistik over sendromlular, şeker açlığı yaşarlar. Bu nedenle zayıflaması daha güç olan bu hastalar, bazı dönemlerde diyete rağmen kilo veremezler. Ancak asla tedavi yarım bırakılmamalı, diyet ve egzersizle ideal kilolarına ulaşmaları sağlanmalıdır. Buradaki ideal kilodan kasıt, abdominal yağlanma adı verilen karın bölgesindeki yağların olması gereken seviyeye gelmesidir. Buna göre, bel kalınlığı 82-88 cm altında olmalı, organ etrafındaki yağın da 1-3 kilo arasında olması gerekir.